Door Baudy Wiechers
"Wie heeft er meer moeite met gelijkwaardigheid. Zouden dat de kinderen of de volwassenen zijn"?
Onlangs hoorde ik het volgende verhaal:
Een jonge, sportieve jongedame van 15 jaar ging op sportkamp. Laten we haar Anna noemen. Anna verheugde zich er erg op. Ze ging namelijk vaak op kamp, meestal met school. Zo'n paar keer per jaar samen erop uit, samen verantwoordelijk, het samen leuk maken.
Deze keer was het iets anders. Het was een sportkamp. Ze sportte al een aantal jaren vrij fanatiek, maar dit was de eerste keer dat ze meeging op kamp van de sportvereniging.
Anna had het leuk gehad, vertelde ze achteraf. Ze had echter ook verbaasd gestaan.
Want op het kamp waren leiding en deelnemers gescheiden.
De leiding had verteld hoe het ging, de leiding was de baas.
De leiding at aan een eigen tafel.
Toen op het eind van het kamp één lid van de leiding naar Anna toekwam (laten we haar Kim noemen) en Anna haar vroeg of de leiding het leuk gehad had werd daar verbaasd op gereageerd.
Kim gaf aan dat het toch de bedoeling was dat de deelnemers het de leiding lastig zou maken?
Anna beaamde dat volledig en vroeg nog aan Kim of dat een beetje gelukt was, waarbij ze zich niet realiseerde dat Kim niet begreep dat ze een grapje maakte.
Toen Anna vervolgens zei: "Ik hoop dat jullie ook gewoon een leuk kamp hebben" kreeg ze het verwijt dat ze aan het slijmen was om in een goed blaadje te komen bij de leiding en om meer punten te scoren bij het spel tijdens het kamp...
Het duurde even voor Anna snapte wat er aan de hand was.
Anna is namelijk opgegroeid in een gezin waar gewerkt wordt met gelijkwaardigheid in afspraken maken en besluiten nemen. In een gezin, waar met consent een gezamenlijk doel is vastgesteld en dat gaat over dat het belangrijk is dat iedereen in het gezin het fijn heeft. En hoewel dat heus niet altijd goed gaat, is die intentie altijd aanwezig en wordt daarnaar geleefd.
En o ja, ze zit op een democratische school, waar ook op basis van gelijkwaardigheid samen de school vormgegeven wordt.
Anna vond het dus echt belangrijk dat ook de leiding leuke kampdagen had, omdat ze het anders zelf ook niet echt leuk kon hebben.
Want hoe kun je nou samen een leuk kamp hebben als dat gaat ten koste van enkele mensen binnen dat kamp?
In dit geval kon de leiding zich niet voorstellen dat jonge mensen het belangrijk vinden dat iedereen het leuk heeft. Omdat ze niet (meer) weten hoe het ook kan.
Ik herinnerde me dat in mijn jeugd het inderdaad de bedoeling leek dat, als je op kamp ging, je zoveel mogelijk probeerde de regels te overtreden. Om stiekem dingen te doen, om te zien hoe ver je over grenzen kon gaan. Zou dat niet juist gekomen zijn omdat we geen inspraak hadden in de regels en grenzen? Omdat die maar gewoon opgelegd werden en je je als kind daar maar aan had te houden?
Hoe anders kan dat gaan!
Wanneer we op basis van gelijkwaardigheid met elkaar omgaan en wanneer we samen afspraken maken, met consent, dan is iedereen bereid hier uitvoering aan te geven. Dan wil iedereen zich aan deze regels houden, want ze zijn namelijk van ons allemaal.
Dan vindt iedereen het belangrijk dat elk lid van de kring of de groep waar je iets mee onderneemt het naar de zin heeft.
Dan draag je samen verantwoordelijkheid.
In een tijd als deze, waarin veel kinderen feilloos aanvoelen wat eerlijk en oneerlijk is, die het nodig hebben te snappen waarom regels gesteld worden en waarbij "omdat het zo hoort" echt onvoldoende uitleg is, is het zo geweldig dat er methodes zijn die laten zien hoe je elkaar echt kunt zien en horen. Op basis van gelijkwaardigheid (dat heel iets anders dan gelijk is) samen afspraken maken en tot gedragen resultaten komen, levert harmonie, rust, helderheid en geluk op.
En zijn we daar niet allemaal naar op zoek?
Kinderen weten heel goed hoe gelijkwaardigheid werkt. Van nature weten ze het.
Wanneer we als volwassenen naar onze kinderen kunnen luisteren op basis van gelijkwaardigheid, zullen onze kinderen op basis van gelijkwaardigheid naar ons luisteren en zal elk individu gezien en gehoord worden.
En als Anna dan in het voorgaande verhaal zo adrem zou reageren op de opmerking van Kim, dan zou Kim meteen gesnapt hebben dat het als grap bedoeld was.
Wat een rijkdom zou dat geweest zijn!
